Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Süleyman Nahit Şendur, “İyotun yeterince alınmaması halinde kişi tiroid hormonlarını ihtiyacı olduğu kadar üretemez ve bu da çeşitli rahatsızlıklara yol açar.” dedi.
Kars Harakani Devlet Hastanesi hekimlarından Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Süleyman Nahit Şendur, iyot eksikliğinden kaynaklanabilecek sağlık problemlerina dair Karslılara uyarılarda bulundu.

Tiroid hormonları kasların, kemiklerin, karaciğerin, beynin ve diğer çoğu organın doğru biçimde çalışması için elzem olan hormonlar olduğunu kaydeden Uzm. Dr. Şendur, “Tiroid bezi boynumuzun ön kısmındabulunan, kelebek biçiminde, tiroid hormonları dediğimiz hormonların üretilmesinden ve salgılanmasından sorumlu olan bir endokrin organdır. Tiroid hormonları kkatiyenrımızın, kemiklerimizin, karaciğerimizin, beynimizin ve diğer çoğu organımızın doğru biçimde çalışması için elzem olan hormonlardır. Tiroid hormonlarının eksikliğinde bu organlar işlevlerini yeterince yerine getiremez ve hastalık tablosu oluşur. Tiroid bezi tiroid hormonlarını üretebilmek için iyota ihtiyaç duyar. İşte bu yüzden iyotun yeterince alınmaması halinde kişi tiroid hormonlarını ihtiyacı olduğu kadar üretemez. Bu tabloya hipotiroidizm (tiroid hormonlarının azlığı) adı verilir. Hipotiroidizm yetişkinlerde tiroid bezinin büyümesine (guatr) bağlı yutma güçlüğü, yorgunluk, soğuğa duyarlılık, kabızlık, ciltte kuruluk ve depresyonla bulgu verebilir. Çocuklarda ise büyüme-gelişme geriliğine, zihinsel gelişme geriliğine ve okul performansında düşmeye neden olabilir.” dedi.

Uzm. Dr. Şendur,Kars’ta iyot eksiliğinin diğer illere oranlar çok yüksek belirleme edildiğini ifade ederek, “Dünya Sağlık Örgütü’nün raporlarına göre kolay tedbirlerle önlenebilmesine rağmen halen dünyada aşağı yukarı 54 ülkede iyot eksikliği görülmektedir. İyot eksikliği ülkemizde de ciddi bir halk sağlığı problemudur. 1998-2000 yıllarında başlayan sofra tuzlarının zorunlu iyotlanması ve iyotlu tuz tüketimi ile bilhassa kent merkezlerinde bu problemin önüne geçilmiştir ama kırsalda iyot eksikliği problemu devam etmektedir. 2009 yılında yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre Türkiye genelinde okul çağı çocuklarının aşağı yukarı yüzde 30’unda orta veya ciddi düzeyde iyot eksikliği olduğu bulunmuştur. Kars ilimizin de içinde bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde ise iyot eksikliği oranları çok daha yüksek belirleme edilmiştir. Tuzların zorunlu olarak iyotlanmaya başlanması ile beraber ciddi iyot kusurleri daha az görülmeye başlanmıştır ama iyot eksikliği Kars’ta önemli bir sağlık problemu olmaya devam etmektedir.” şeklinde konuştu.

İyot İhtiyacımızı Nasıl Karşılayabiliriz?

“Deniz ürünleri iyot için iyi kaynaklardır.” diyen Uzm. Dr. Şendur, “Çoğu deniz ürününe göre iyot içeriği daha düşük olmakla beraber iyot miktarı bakımından yumurta, et ve süt ürünleri de bitkisel gıdaların çoğundan daha zengindir. Ancak ülkemizde hayvanlar iyotlu tuzla beslenmediği için bu kaynaklardan alabileceğiniz iyot kısıtlıdır. Asıl kaynak iyotlu rafine tuzdur. Aksi doktorunizce belirtilmedikçe kesinlikle iyotlu rafine tuz kullanılmalıdır. Kaya tuzu, ‘gourmet’ tuzları vb tuzlar, bu tuzların kullanılmasını gerektiren özel bir sağlık probleminuz olmadıkça tavsiyelmez. Sütten kesme dönemindeki bebeklerde yeterli iyot alımı sağlamak için, evde yapılan ve piyasada satılan ek mamaların/gıdaların kesinlikle iyot içermesine dikkat etmek gerekir.” diye konuştu.

Yüksek miktarda iyot içeren besin maddelerini de sıralayan Uzm. Dr. Şendur, konuşmasını şu şekilde sürdürdü: “peynir, tuzlu su balıkları, inek sütü, su yosunu (esmer su yosunu, kırmızı deniz otu ve nori dahil), yumurta, kabuklu deniz hayvanları, dondurulmuş yoğurt, soya sütü, dondurma, soya sosu, iyot içeren multivitaminler ve yoğurttur.”

İyot Eksikliğinin Çok Daha Kötü Sonuçlara Yol Açabileceği Kişiler Kimlerdir?

Gebelik sırasında ciddi iyot eksikliğinin ani düşüğe ya da ölü doğuma yol açabileceğini de anımsatan Uzm. Dr. Şendur, “Gebe-emziren kadınlar, yenidoğanlar ve büyüme-gelişme çağında olan çocuklar iyot eksikliğine çok daha duyarlıdır. Bebek sahibi olmayı planlıyorsanız, gebeyseniz ya da emziriyorsanız, aldığınız besinlerle iyot gereksiniminizi tam anlamıyla karşılamanız gerekir. Gebelik sırasında iyot eksikliği bebeğin gelişimi ve doğumu üzerinde etkiler yaratabilir. Gebelik sırasında ciddi iyot eksikliği ani düşüğe ya da ölü doğuma neden olabilir. Ayrıca zeka geriliğinin ciddi ve geri dönüşsüz bir tipi olan kretinizm gibi doğumsal anormalliklere de yol açabilir. Ülkemizde gebeler arasında yapılan çalışmalarda, iyotlu tuz kullanmalarına rağmen gebelerin önemli bir kısmında iyot eksikliği saptanmıştır. Bu nedenle, Amerikan Tiroid Derneği ve Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği bütün gebe ve emziren kadınların iyotlu tuz kullanmasını ve buna ilave olarak günde en az 100-150 mikrogram iyot içeren iyot desteği almasını önermektedir.” ifadesini kullandı.