Kars Güncel-Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs (COVID-19) yayılma hızı sebebiyle insanları tedirgin etmeye devam ediyor. Yediğinden içtiğinden şüphe duyar hale gelen insanlar, “Virüs kargo paketinden bulaşır mı?”, “Marketteki gıda ambalajından geçer mi?”, “Dışarıdan yemek siparişi vermek doğru mu?” gibi soruların cevabını arıyor. Sabri Ülker Vakfı’nın derlediği bilgilere göre; New England Tıp Dergisi’nde yayınlanan yakın zamanlı bir çalışmada, koronavirüsün kargo paketi teslim alırken, marketteki bir gıda ambalajına dokunurken ya da yemek siparişi tesliminde insanlara basitçe geçemeyeceği, bu şekilde bulaşma riskinin düşük olduğu ifade edildi.

Aynı çalışmaya göre, COVID-19 salgınına neden olan koronavirüs, bakır yüzeylerde 4 saate kadar, karton yüzeylerde 24 saate kadar, plastik ve katiyen çelik yüzeylerde 2-3 güne kadar saptanabiliyor. Ancak, virüsün seviyeleri (miktarı) kısa sürede azalıyor. Virüsün yarı ömrünün pazlannmaz çelik ve plastik yüzeyler üzerinde sırayla 5.6 saat ve 6.8 saat olduğu ortaya konuldu. Yarı ömür, viral konsantrasyonun yarıya düşmesi için gerekli olan zaman dilimidir ve sonrasında düşmeye devam eder.

Bulaş zincirini kırmak mümkün

Herhangi bir paketten virüsün size bulaşması için, paketi taşıyan kişinin COVID-19 ile enfekte olması ve sınırlı semptomlara rağmen çalışıyor olması gerekir. Diyelim ki, kargoyu taşıyan kişi burnunu sildikten sonra ellerini yıkamıyor ve paketinize bazı virüsleri bulaştırıyor. Bu varsayımda bile, virüsü bulaştırdıktan sonra sizin kapıda paketi teslim almanıza kadarki süreçde virüs azalır. En kötü senaryoda, hasta kişi paketinizi alır, kapınıza gelir, elleri paketinize temas eder veya teslim etmeden hemen önce paketinize hapşırır. Yaşanma olasılıki düşük olan bu varsayımda bile bu bulaş zinciri kırılabilir.

Uzmanlar bu durumu “Yeterli-Bileşen Neden Modeli” ile açıklıyor. Bu modeli bir pastanın dilimleri gibi düşünün. Hastalığın olması için, pastanın tüm dilimlerinin bir arada bulunması gerekmektedir. Hasta olan sürücünün, hapşırması/öksürmesi, viral partiküllerin pakete geçmesi ile paketin teslimi arasındaki sürenin çok kısa olması, tam anlamıyla enfekte olan noktaya dokunmanız, sonrasında ellerinizi yıkamadan yüzünüze ya da ağzınıza dokunmanız gerekir. Bu varsayıma göre paket üzerinde virüs olması enfekte olmanız için risk etkeni Ancak sizi hasta etmek için tek başına yeterli değildir. Bulaş zincirini kırmak için şu önlemler alınabilir:

Paketi, kapınızın önünde birkaç saat bırakın ya da kapının iç tarafına bırakıp ellerinizi yeniden yıkayın.
Paketin üzerinde virüs kaldığına dair endişeniz devam ediyor ise bir dezenfektan ile dış paketi silebilirsiniz ya da dış paketi açıp geri dönüşüm kutusuna atabilirsiniz. (Sonra kesinlikle ellerinizi yıkayın.)
Market alışverişinde dikkat edilmesi gerekli olanlar

Market alışverişinde de koronavirüsten korunmak için alınması gereken kolay önlemler var:

Sadece ihtiyacınız olduğunda alışveriş yapın (diğer müşterilerden aşağı yukarı 2 metre mesafe bırakarak) ve aldığınız ürünleri alışveriş arabasına ya da sepete koyun.
Alışveriş yaparken ellerinizi yüzünüzden uzak tutun ve eve gelir gelmez ellerinizi yıkayın. Aldığınız ürünleri uzağa koyup yeniden ellerinizi yıkayın.
Satın aldığınız ürünleri kullanmadan önce yalnızca birkaç saat beklerseniz de paketlerin üzerindeki virüslerin sayısı büyük ölçüde azalır.
Aldığınız herhangi bir ürünü hemen kullanmanız gerekiyorsa ve ekstra önlem almak dilerseniz, paketi bir dezenfektan ile silin.
Normalde olduğu gibi tüm meyve ve sebzeleri yıkayın.
Riski en aza indirgemek mümkün

Yüzeylerden hastalığın bulaşma riski vardır. Riskin tamamını hiçbir zaman ortadan kaldıramayız; amacımız bu riski en aza indirgemek zira belirli zaman Aralıklarında market alışverişi yapmamız ya da kargo paketlerini teslim almamız gerekecektir. Fakat sıklıkla elleri yıkamak dâhil temel önlemleri bilir ve bu önlemleri alırsak, siparişi teslim eden sürücünün getirdiği paketten, restorandan gelen paket servislerden veya marketten alınan ürünlerden kaynaklanan virüs tehlikesi büyük ölçüde azalır.